De gemengde stad:
Interactieve kaart

1. Aandeel in percentages: Hiermee wordt de percentuele verhouding tussen de verschillende bevolkingsgroepen in beeld gebracht. Dit gaat om een vergelijking tussen het percentueel aandeel van bevolkingsgroep in een deel van Amsterdam en het percentuele aandeel van deze bevolkingsgroep voor heel Amsterdam.
2. Gemengdheidsindex: Bij deze index kijken we in hoeverre bevolkingsgroepen - ingedeeld op basis van een bepaald achtergrondkenmerk – evenredig zijn verdeeld in een bepaald deel van de stad. Hierbij kijken we naar de verdeling van alle bevolkingsgroepen binnen een bepaald deel van de stad. In deze benadering betekent volledige menging bij bijvoorbeeld vijf groepen dat elke groep 20% van de totaal populatie omvat. Om die uitkomst meer betekenis te geven, wordt in de door ons ontwikkelde gemengdheidsindex gekeken naar het verschil met de stad als geheel. In hoofdstuk 7 is de formule van de gemengdheidsindex te vinden.

Er zijn verschillende filters op de kaart waarmee data geselecteerd kan worden. Deze bespreken we hieronder.
Let op: bij het selecteren van een andere ‘invalshoek gemengdheid’ en/of ‘achtergrondkenmerken’ moet(en) andere filter(s) ook opnieuw ingesteld worden. .

1. Invalshoek gemengdheid: met deze filter kan gekozen welke invalshoek van gemengdheid de kaart moet laten zien. Bij de vraag “Welke invalshoeken (analyses) kijken we naar" gaan we verder hierop in.
2. Achtergrondkenmerken: met deze filter kan gekozen worden welk achtergrondkenmerk de kaart inzichtelijk moet maken. Bij de vraag “Welke achtergrondkenmerken worden er onderscheiden?" gaan we hierop verder in
3. Bevolkingsgroep: met deze filter kan gekozen worden welke bevolkingsgroep de kaart inzichtelijk moet maken. Deze filter is alleen relevant voor de invalshoek ‘Aandeel (in percentages)’.
4. Jaar: met deze filter kan er gekozen worden tussen de jaren 2013, 2017 en het verschil 2013-2017.
5. Gebiedsindeling: met deze filter kan de gebiedsindeling (schaalniveau) worden gekozen.
6. Uitbreiding stad: met deze filter kunnen bepaalde delen van de stad worden (uit)gefilterd. De weergave van de legenda en kleuren in de kaart worden hierop automatisch aangepast.

1. Inkomen: Het besteedbaar inkomen van een huishouden gecorrigeerd voor de omvang en samenstelling van een huishouden.
2. Opleidingsniveau: Opleidingsniveau is bepaald op hoogst behaalde opleiding. Hierbij wordt gekeken naar de beroepsbevolking 15-75 jaar.
3. Herkomst: Bij herkomst is de migratieachtergrond gebaseerd op het geboorteland van de ouders (tweede generatie). De herkomstgroepering van de tweede generatie is het geboorteland van de moeder als zij in het buitenland is geboren, anders is dat het geboorteland van de vader.
4. Type huishoudens: Het type huishouden gaat om een of meer personen die samen een woonruimte bewonen.
5. Leeftijd: Leeftijd van een persoon per 31 december van het jaar. Door dit te doen kijken we in feite alleen naar het geboortejaar.
6. Studenten: Studenten woonachtig in Amsterdam die een hbo- of wo-opleiding volgen.
7. Woonduur: Verschil tussen vestigingsdatum op adres en datum op 31 december van onderzoekjaar.
8. Geboren en getogen Amsterdammer: Bewoners die sinds hun geboorte aaneengesloten in dezelfde buurt in Amsterdam wonen. We noemen deze groep geboren en getogen Amsterdammers.
9. Woningeigendom: De woningvoorraad naar type eigendom.

In de kaart is het mogelijk op basis een achtergrondkenmerk de bijbehorende bevolkingsgroepen te selecteren en hiervan de verhoudingen binnen verschillende delen van Amsterdam te bekijken. Dit is alleen mogelijk bij de invalshoek “Aandeel in percentages”. Bij de gemengdheidsindex is dit niet het geval. Deze invalshoek laat namelijk een afwijking zien (t.o.v. een evenredige verdeling) over alle bevolkingsgroepen. Hier moet daarom bij de filter ‘Bevolkingsgroep’ de optie “gemengdheidsindex” worden geselecteerd.

In de kaart zijn de jaren 2013 en2017 opgenomen alsook de ontwikkeling tussen deze twee jaren. In alle gevallen wordt er een vergelijking gemaakt tussen een deel van Amsterdam en Amsterdam als geheel.

We kijken in dit onderzoek naar de gemengdheid op verschillende schaalniveaus, waarbij we verschillende delen van Amsterdam vergelijken. Daarbij onderscheiden we 7 stadsdelen, 22 gebieden, 99 wijken en 446 buurten (door onze eigen herinrichting van de buurten zijn we op een lager aantal buurten uitgekomen dan de gemeente, zie subparagraaf 7.2.2 van onderzoeksrapport).

Bij de filter ‘Uitbreiding stad’ bieden we de mogelijkheid om verschillende delen van de stad te (de)selecteren. Hierdoor worden deze delen van de stad desgewenst meegenomen in de interactieve kaart en verandert de legenda. Het (de)selecteren van bepaalde delen van de stad zorgt er niet voor dat de uitkomst van de gemengdheidsindex veranderd.

De legenda laat het minimum en maximum zien van de percentuele verdeling of de gemengdheidsindex. De delen in het rood zijn ‘minder’ of ‘lager’ dan het Amsterdamse gemiddelde, delen in het blauw zijn ‘meer’ of ‘hoger’ dan het Amsterdamse gemiddelde en de delen in het grijs zijn bijna gelijk aan het Amsterdamse gemiddelde. In de toelichting onder de legenda wordt hierover een meer gedetailleerde toelichting gegeven. Met de tooltip (mouse-over) wordt aangeven wat de uitkomst/verhouding is in specifieke delen (stadsdeel, gebied 22, wijk en buurt) van de stad.

In figuur hieronder is een screenshot van het dashboard te zien waarin is weergegeven het percentueel aandeel van de bevolkingsgroep ‘laag inkomen’ in Amsterdam op stadsdeelniveau ten op zichtte van heel Amsterdam.

Te zien is dat er stadsdelen zijn waarbij het percentueel aandeel met een ‘laag inkomen’ hoger ligt dan het Amsterdamse gemiddelde (zie de blauw delen) en stadsdelen waarbij dit aandeel lager ligt (zie de rode delen). Uit de legenda valt op te merken dat de verschillen tussen de -7,5 en +7,5 liggen. In Zuidoost is relatief gezien het hoogste aandeel met een ‘laag inkomen’ te vinden. Door met de mouse-over naar dit stadsdeel te navigeren wordt uit de ‘tooltip’ duidelijk dat dit aandeel in dit deel van Amsterdam 7,53% hoger is dan heel Amsterdam. In Zuid is het aandeel met een ‘laag inkomen’ het laagst.

In figuur hieronder is een screenshot van het dashboard te zien waarin is weergegeven de gemengdheidsindex van het achtergrondkenmerk ‘Opleidingsniveau’ op wijkniveau ten op zichtte van heel Amsterdam.

Te zien is dat de wijken binnen de ringweg minder gemengd zijn qua opleidingsniveau dan erbuiten (zie de rode delen). Enkele wijken zijn meer gemengd en die liggen vooral buiten de ringweg (zie blauwe delen). Uit de legenda valt op te merken dat de verschillen tussen de -21,0 en +8,1 liggen. Hieruit blijkt dat de range groot is en dat er wijken zijn die qua opleidingsniveau weinig gemengd zijn. Minst gemengd is de wijk Zuidas. Door met de mouse-over naar deze wijk te navigeren wordt uit de ‘tooltip’ duidelijk dat de gemengdheidsindex hier uitkomt op -21. Uit de begeleidende tekst in de tooltip blijkt dat dit vooral komt doordat het aandeel laagopgeleiden aanzienlijk lager ligt ten opzichte van heel Amsterdam en het aandeel hoogopgeleiden aanzienlijk hoger. Ook andere wijken in stadsdeel Zuid zijn weinig gemengd qua opleidingsniveau.

In figuur hieronder is een screenshot van het dashboard te zien waarbij is weergegeven het verschil tussen 2013 en 2017 van het percentueel aandeel van de bevolkingsgroep met niet-westerse migratieachtergond op het niveau van de ‘22 gebieden; ten op zichtte van heel Amsterdam.

Te zien is dat er ‘22 gebieden’ zijn waarbij percentueel aandeel is toegenomen (zie blauw delen), afgenomen (rode delen) en gelijk is gebleven (zie grijze delen). Let op: Aangezien er een vergelijking wordt gemaakt tussen de ontwikkeling van de ‘22 gebieden’ en die van heel Amsterdam, is bij een gelijke ontwikkeling tussen 2013 en 2017 het resultaat nul. Het resultaat wordt pas hoger (of lager) als de ontwikkeling binnen gebied 22 meer (of minder) is dan die van heel Amsterdam. Uit de legenda blijkt dat de verschillen in ontwikkeling tussen de -3,9 en +3,9 liggen. Hierbij valt ons op dat in de delen buiten de ringweg meer bewoners met een niet-westerse migratieachtergond zijn komen wonen (want deze zijn blauw) en in de ’22 gebieden’ in stadsdeel West (en ook in Oost en Noord) minder bewoners met een niet-westerse migratieachtergond zijn komen wonen (want deze zijn rood).